کار سیاه در آلمان چیست و چه خطراتی دارد؟

“کار سیاه” اصطلاحی است که در آلمان، برای کار غیرقانونی بکار می‌برند. کار سیاه در آلمان کمکی به سازمان تأمین اجتماعی این کشور نمی‌کند، چرا که مالیاتی بابت آن پرداخت نمی‌شود. البته کار سیاه خطرات بسیاری دارد و در آلمان یک “جرم اقتصادی” بوده و برای آن مجازات‌های قانونی در نظر گرفته شده است.

بسیاری از افراد به ویژه پناهجویان و پناهندگان، اقدام به انجام کار سیاه می‌کنند و دلیل این امر نداشتن اطلاع از غیر قانونی بودن کار سیاه است. بسیاری از این افراد نمی‌دانند که در حال انجام کار غیرقانونی هستند و همچنین، آن‌ها احتمالاً از مزایای بسیاری که برای کار در آلمان به صورت قانونی وجود دارد، اطلاعی ندارند.

در حقیقت کار سیاه نه تنها هیچ مزیتی ندارد، بلکه در آلمان یک جرم شناخته می‌شود و فرد یا افراد مشغول به این کار، توسط قانون مجازات می‌شوند. از طرفی اگر یک پناهنده توسط مقامات دستگیر شود، هزینه بیشتری برای مجازات او در نظر گرفته می‌شود. اگر می‌خواهید بیشتر درباره کار سیاه در آلمان و خطراتی که برای آن وجود دارد بدانید، خواندن این مقاله از موسسه مهاجرتی آتیه آفرینان ایرانیان را از دست ندهید.

کار قانونی در آلمان، نقطه مقابل کار غیر قانونی

کار قانونی را می‌توان نقطه مقابل کار غیر قانونی در آلمان دانست. علی رغم اینکه کار غیر قانونی هیچ مزیتی ندارد، کار قانونی مزایای بسیار زیادی برای افراد دارد. به عنوان مثال کار قانونی شانس اقامت در آلمان را افزایش می‌دهد.
در صورتی که یک پناهجو بتواند به اندازه کافی کار کند و قادر باشد از طریق کار خود 75 درصد هزینه‌هایش در آلمان را تأمین نماید و به سطح زبان C1 نیز برسد، امکان اخذ اقامت 3 ساله برای او وجود دارد.
در ادامه مزایای بیشتری از کار قانونی را شرح می‌دهیم:

حتما بخوانید: مهاجرت به کشور آلمان

• گرفتن حق از دست رفته

اگر در آلمان به طور قانونی کار کنید و کارفرما بنا به هر دلیلی حقوق شما را پرداخت نکند، امکان شکایت و مراجعه به سیستم قضایی این کشور را دارید. اما کار غیرقانونی چنین امتیازی را در دادگاه فدرال آلمان، به کارگر برای بازیابی درآمدهای از دست رفته‌اش نمی‌دهد. پناهندگانی که به صورت غیرقانونی کار می‌کنند از آنجایی که می‌ترسند با اداره کار روبرو شوند و برایشان مشکل به وجود بیاید، اغلب به اداره کار گزارش نمی‌دهند که کارفرمای آن‌ها دستمزدشان را پرداخت نکرده است.

حتما بخوانید: تحصیل در آلمان

• دریافت بیمه بازنشستگی

یکی از مهم‌ترین مزیای کار قانونی این است که افراد را مجبور می‌کند تا نسبت به بیمه بازنشستگی خود اقدام کنند. کارفرمایان نیز ملزم هستند به صندوق بازنشستگی افراد کمک کنند. اما کسانی که غیرقانونی کار می‌کنند، بیمه بازنشستگی خود را پرداخت نمی‌کنند و به همین خطر وقتی بازنشسته می‌شوند، پول کافی ندارند.

• دریافت بیمه سلامت

اگر به طور قانونی در آلمان کار کنید، می‌توانید برای خود بیمه رد کنید. به این ترتیب نصف هزینه بیمه را کارفرما و نصف دیگر آن را خودتان باید پرداخت کنید. شما با این کار تحت پوشش بیمه سلامت قرار می‌گیرید و حتی خانواده‌تان نیز زیر پوشش این بیمه خواهند بود. اما برای افرادی که مشغول انجام کارهای غیر قانونی هستند، بیمه سلامت وجود ندارد.

• مرخصی استعلاجی

افرادی که در آلمان به صورت قانونی کار می‌کنند، در شرایطی که دچار بیماری و یا حادثه شوند، همچنان حقوقشان پرداخت می‌شود و می‌توانند مرخصی استعلاجی با حقوق دریافت کنند که حداکثر تا 6 هفته قابل استفاده است. اما کسانی که غیر قانونی کار می‌کنند، چنین امتیازی ندارند.

• محافظت از اخراج ناعادلانه

اگر کارگری به شکل قانونی در آلمان استخدام شده باشد، کارفرما نمی‌تواند بدون دلیل موجه او را از کار اخراج کند. اما با استخدام به صورت غیر قانونی و مشغول شدن در کار سیاه، شما ممکن است هر لحظه بدون دلیل و ناعادلانه اخراج شوید.

• رعایت حداقل دستمزد

حداقل دستمزد در آلمان حدود 9 یورو در ساعت است و اگر پرداخت حقوق به ازای هر ساعت کمتر از این میزان باشد، یعنی کارفرما دارد غیرقانونی عمل می‌کند و قانونِ حداقل دستمزد را رعایت نمی‌کند. افرادی که به صورت غیرقانونی کار می‌کنند، معمولاً حداقل دستمزد را دریافت نمی‌کنند و عمدتاً مورد استثمار کارفرمایان قرار می‌گیرند.

• مزایای اجتماعی و استرس کمتر

کسانی که به صورت قانونی مشغول به کار می‌شوند، استرس کمتری دارند و همچنین از مزایای اجتماعی بیشتری نیز برخوردار هستند. مثلاً یکی از این مزایای اجتماعی، آن است که بهتر در جامعه ادغام می‌شوند. آن‌ها این امکان را دارند که آزادانه در آلمان زندگی و سفر کنند. اما کسانی که غیرقانونی کار می‌کنند همواره استرس دارند و هر لحظه می‌ترسند که گرفتار شوند.

• ماهیت کار قانونی بهتر است

اگر شما تجربه و صلاحیت لازم را داشته باشید، می‌توانید به هر نوع کار در آلمان مشغول شوید. اما توجه داشته باشید که تنها کارهای قانونی هستند که درآمد بالا دارند و باعث پیشرفت و جا افتادن شما در جامعه می‌شوند.
اغلب کارهای غیر قانونی در آشپزخانه و یا از انواع خدماتی هستند که کارگر در آن‌ها نتواند پیشرفت چندانی داشته باشد و در جامعه ادغام شود.

• الگوی خوب برای کودکان

کار قانونی باعث می‌شود که شما برای کودکان خود یک الگوی اخلاقی خوب باشید. کار در آلمان به خصوص برای مهاجران دشوار است و به همین خاطر بسیاری از افراد به کار غیرقانونی می‌پردازند.
آن‌ها می‌دانند که اگر دستگیر شوند، مجازات سخت زندان و یا تبعید را پیش رو دارند. این موضوع می‌تواند برای کودکان آن‌ها تأثیر منفی بسیاری داشته باشد.

چرا بسیاری از پناهنگان به کار غیر قانونی (کار سیاه) روی می‌آورند؟

بسیاری از پناهجویان آلمان مجبور می‌شوند که به کار غیرقانونی مشغول شوند، چرا که یک شغل با دستمزد کم بهتر از بیکاری است. پناهجویان می‌خواهند زنده بمانند و بدون پول نمی‌توانند دوام بیاورند.
از طرفی وقتی افراد به آلمان یا هر کشور دیگری پناهنده می‌شوند، خانواده‌هایشان از آن‌ها درخواست پول می‌کنند و این مسئله باعث می‌شود که مجبور شوند برای کار، به مشاغل سیاه تن بدهند.
3 ماه پس از ارائه درخواست پناهندگی، پناهجویان در آلمان فرصت دارند که اجازه کار دریافت کنند. اما مراجعه به آژانس‌ها و فرآیندهای مختلف برای استخدام در آلمان دشوار است و حتی زمانی که اجازه به این افراد داده می‌شود باز هم درگیر مشکلاتی هستند.

به عنوان مثال شرکت‌ها استخدام پناهجویان را به تعویق می‌اندازند و این یکی از دلایلی است که پناهجویان برای یافتن کار مشکل دارند. از طرفی علی رغم کمبود نیروی کار در آلمان، بسیاری از شرکت‌های آلمانی، پناهندگان از سوریه و سایر کشورها را فاقد مهارت‌ها و صلاحیت‌های مورد نیازشان می‌دانند.
اما از دید آژانس کار فدرال آلمان، بزرگ‌ترین مانع دسترسی به بازار کار قانونی برای مهاجران، نداشتن دانش زبان آلمانی است. شواهد بسیاری وجود دارد که عدم مهارت زبانی را دلیل از دست دادن فرصت‌های شغلی مهاجران بیان می‌کند.

دلیل دیگری که پناهجویان به مشاغل سیاه روی می‌آورند، این است که آن‌ها می‌خواهند از پرداخت مالیات بر درآمد خودداری کنند. ولی به هر جهت کار غیر قانونی باعث می‌شود کارفرمایان به پناهجویان زور بگویند و رفتار ناعادلانه‌ای با آن‌ها داشته باشند.
مثلاً ممکن است حقوق را پرداخت نکنند و زمانی که پناهجو درخواست دریافت حقوق کند، دسترسی به کارفرما بسیار سخت شود. در این شرایط پناهجویان نمی‌توانند شکایت کنند و حق و حقوق خود را مطالبه نمایند.

آیا شهروندان آلمانی هم در مشاغل غیر قانونی کار می‌کنند؟

باید بگوییم بله. به طور واضح مشخص نیست که چه تعداد، ولی عده‌ای از آلمانی‌ها نیز در مشاغل سیاه فعالیت می‌کنند و مطمئناً همه کسانی که کار غیر قانونی انجام می‌دهند، مهاجر و یا پناهجو نیستند. تخمین زده شده است که صدها هزار آلمانی، کارگران سایر کشورهای اروپایی و خارج از اتحادیه اروپا، بخاطر عدم پرداخت مالیات، بدون داشتن مجوز کار، به صورت غیر قانونی مشغول به کار هستند.

در همه بخش‌های اقتصاد، کارگران غیر قانونی وجود دارند. لازم به ذکر است که اغلب آن‌ها تمایل دارند در بخش‌هایی همچون ساختمان‌سازی، ساخت و ساز، هتل‌ها و رستوران‌ها، کارخانه‌های گوشت، مشاغل مربوط به حمل‌ونقل و یا نظافت کار کنند.

چه خطراتی برای کار سیاه در آلمان وجود دارد؟

کارگرانی که به صورت غیر قانونی در آلمان کار می‌کنند، معمولاً دستمزدهای بسیار پایینی دارند و یا اصلاً حقوقی دریافت نمی‌کنند و مورد سوء استفاده قرار می‌گیرند. حداقل دستمزد 9 یورویی را مطابق قانون کار در آلمان نمی‌گیرند و امکان شکایت و اعتراض هم ندارند.

اغلب این کارگران مجبورند به خاطر غیر قانونی بودن ماهیت کارشان، در شرایط سخت و ناامن کار کنند و عمدتاً در معرض خطرات سلامتی و حوادث قرار دارند. به عنوان مثال اگر یک کارگر غیرقانونی در یک کارگاه ساختمانی دچار آسیب شده و مجروح شود، مجبور است خودش هزینه‌های پزشکی‌اش را پرداخت کند، چرا که تحت پوشش بیمه درمانی قرار نمی‌گیرد. هزینه‌های درمانی هم گاهی بسیار گران هستند و پناهجویان قادر به پرداخت آن‌ها نیستند.

مهاجرانی که بدون مدارک و یا به صورت قاچاق وارد آلمان شده‌اند، اغلب در شرایط بسیار بدی زندگی می‌کنند و دستمزد ناچیزی دارند. وضعیت اشتغال و اقامت غیرقانونی این افراد، آسیب پذیری آن‌ها را افزایش می‌دهد.

اگر به عنوان یک کارگر غیرقانونی گرفتار شوید، چه مجازاتی در انتظارتان است؟

پلیس گمرک و مقامات مالیاتی در آلمان، همگی در بررسی و کشف مشاغل غیرقانونی مشارکت می‌کنند. آن‌ها تلاش می‌کنند که کارفرمایان و کارگران غیر قانونی را پیدا کرده و آن‌ها را دچار پیگرد قانونی کنند. کسانی که مهاجران غیرقانونی را استخدام کنند، بین 500 تا 600 هزار یورو جریمه و حتی گاهی در موارد جدی، محکوم به حبس می‌شوند.

بدون داشتن عنوان اقامتی مناسب یا بدون داشتن حق اشتغال، مهاجران و پناهجویان مجاز به کار نیستند و اگر با این شرایط مشغول به کار شوند، با اتهامات جنایی و مدنی روبرو می‌گردند. معمولاً مجازات کار غیر قانونی، جریمه نقدی، حبس و یا تبعید است.

چگونه به صورت قانونی در آلمان کار کنیم؟

شما به عنوان یک متقاضی مهاجرت به آلمان، باید قبل از هر چیز به فکر بدست آوردن یک موقعیت شغلی مناسب و قانونی برای تأمین هزینه‌های خود در این کشور باشید. بدون داشتن حقوق و کار مناسب در آلمان زنده نخواهید ماند و دولت اگر متوجه شود که شما با تخلف از قوانین مشغول به انجام کار سیاه هستید، ممکن است شما را به کشورتان بازگرداند و یا شما را به زندان بیندازد.

برای استخدام در مشاغل مناسب و با درآمد بالا، توصیه می‌کنیم که با افراد خبره در زمینه مهاجرت مشورت کنید. موسسه مهاجرتی آتیه آفرینان ایرانیان با وکلا و کارشناسان حرفه‌ای خود می‌تواند اقدامات لازم برای استخدام شما در مشاغل قانونی این کشور را انجام دهد. کافیست پرونده مهاجرتی خود را به این موسسه بسپارید و از مهاجرت و کار قانونی در آلمان آسوده خاطر باشید.

سوالات متداول کار سیاه در آلمان