تاريخچه بهداشت و درمان آلمان ٬ به قرون وسطي برمي‌گردد و زماني كه مردم متحد شدند تا بيماريهاي واگير را ریشه کن کنند. بنيانگذار سيستم فعلي بهداشت و درمان آلمان شخصي بنام بيسمارك است كه در حدود يك قرن پيش زندگی میکرد از آن پس تحولات متعدد و عمده‌اي در سيستم پديد آمده است كه طبعاً عوامل سياسي و اجتماعي در آن تأثير بسزائي داشته است. برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر درباره بهداشت و درمان آلمان موسسه آتیه آفرینان ایرانیان پیشنهاد می کند این مقاله را دنبال کنید .
در سال 1990 عمده‌ترين تأثير را در نظام بهداشت و درمان اين كشور يكپارچگي آلمان برجا گذاشته است كه تأثير اين واقعه مهم در کشور آلمان شرقي به مراتب بيشتر از آلمان غربي بود. در طي يك دوره 45 ساله نظام بهداشت و درمان آلمان از دو سيستم كاملا متفاوت استفاده مي‌كرد كه پس از يكپارچگي دو كشور تلاش عمده‌اي در آلمان شرقي پديد آمد كه سيستم بهداشت و درمان آن در حداقل زمان ممكن به سيستم آلمان غربي نزديك گردد.
نظام آلمان نيمه خصوصي نيمه دولتي است. عمده فعاليتهاي بهداشتي و درماني اين كشور به نحوي از طريق بيمه و صندوق‌هاي آن تأمين مي شود . صندوق‌هاي بيمه و سازمانهاي تابعه آنها از مهمترين سطوح سيستم بهداشت و درمان آلمان هستند.
در نيم قرن گذشته تلاشهاي عمده‌اي جهت اجراي تغييرات در اين كشور بعمل آمد ، ولي نهايتاً به غير از چند مورد اكثر تغييرات اعمال شده يا به اهداف خود نرسيده‌اند و يا پس از مدتي به وضعيت قبلي خود بازگشته‌اند . آنچه امروزه بعنوان ساختار نظام بهداشتي و درماني در كشور آلمان مطرح است بسيار نزديك به ساختار آلمان غربي پيش از يكپارچگي است و اين در حالي است كه امروزه بخش شرقي آلمان ٬ نظامي كاملاً متفاوت از دوران پيشين خود داراست.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره مهاجرت به آلمان شرکت آتیه آفرینان ایرانیان توصیه می کند نگاهی به مقاله ” مهاجرت به آلمان ” بیاندازید.
در حال حاضر اساس نظام بهداشت و درمان آلمان براساس بيمه مي‌باشد و در اين شبكه بيماران از خدمات مختلف از قبيل پيشگيري ، زايمان، سرپائي ، دندانپزشكي ، بيمارستاني ، توانبخشي و … استفاده مي‌كنند . خانه‌هاي پرستاري براي سالمندان از پوشش نظام بيمه‌اي خارج است و نحوه ارائه خدمات بهداشتي عمومي و بهداشت رواني ٬ در كشور آلمان داراي بعضی نقاط ضعفها مي‌باشد.
بيماران آزادند تا به پزشكان عمومي يا متخصصين براي درمان مراجعه كنند و براساس سيستم ارجاع ٬ دستيابي بيماران به بيمارستان توسط پزشكان در مطب صورت مي‌گيرد.
بين خدمات سرپائي (مطب و درمانگا‌ه‌ها) و خدمات بستري (بيمارستان ها) تمايز كلي وجود دارد. بيمارستان ها خدمات سرپائي انجام نمي‌دهند ، پزشكان نيز بيماران را براي خدمات عمومي سرپائي به بيمارستان ارجاع نمي‌دهند ، بنابراين ٬ عمده پزشكان در محل كار خود تجهيزات مربوط به خدمات سرپائي را فراهم كرده‌اند كه بدين طريق هزينه زيادي بعلت تكرار تجهيزات به بودجه عمومي تحميل شده است . بيماران تنها بخش كوچكي از هزينه را در نظام بيمه‌اي پرداخت مي‌كنند و البته اين سهم پرداخت نيز داراي سقف مشخصي است كه در مورد كودكان و افراد كم درآمد از مقدار مشخصي تجاوز نمي‌كند.
منبع درآمد نظام درمانی این کشور عموماً از طريق ماليات‌هاي عمومي، ماليات بيمه‌اي (Contribution) و حق بيمه‌هاي خصوصي و عمومي مي‌باشد. از طرف ديگر 60% كل هزينه‌هاي بهداشت و درمان به صندوق‌هاي بيمه اختصاص مي‌يابد كه به ترتيب 21% هزينه‌ها را دولت و 7% هزينه‌ها را بيمه‌هاي خصوصي متقبل مي‌شوند. 12% باقيمانده نيز هزينه‌هائي است كه بيماران خارج از سيستم بيمه‌اي خود متقبل مي‌شوند.
شركت بيمه خصوصي هزينه‌هاي بيمارستانهاي خصوصي و انتفاعي و همچنين پزشكان خود را پرداخت مي‌كنند. صندوق‌هاي بيمه‌اي عموماً به بيمارستانها و پزشكان ٬ بودجهء عمومي مشخصی پرداخت مي‌كنند. در مورد پزشكاني كه حقوق ثابت ندارند و مسئول خدمات سرپائي هستند ابتدا از سوي صندوق‌هاِی بودجه عمومي انجمن‌هاي پزشكي پرداخت مي‌شود و سپس اين انجمن‌ها حق پزشكان را بصورت كارانه پرداخت مي‌كنند.
دولت مركزی و دو وزارتخانه تابعه آن اعضاي اصلي تصميم‌گيري در بخش بهداشت و درمان هستند. تا قبل از 1991 بخشي از وزارت كار و امور اجتماعي مسئوليت تصميم‌گيري در بهداشت و درمان را عهده‌دار بود ولي در حال حاضر وزارت مستقلي بنام وزارت بهداشت و درمان وجود دارد. نهادهاي مختلفي در سطح ملي وظيفه سياستگذاري و تصميم‌گيري را بعهده دارند كه به شرح زير مي‌باشند :
- دولت مركزي : سه وظيفه عمده به شرح زير را عهده‌دار است:
الف) تعيين چارچوب كلي قانوني در امور بهداشت و درمان.
ب) تفويض اختيار و مسئوليت به صندوق‌ها، انجمن‌ها و ساير گروه‌ها.
ج) تقسيم وظايف در سطح دولت مركز بخش‌ها (Lander)، ايالت‌ها و دولت‌هاي محلي.
خودحكومتي ٬ مهمترين اصل است كه در نظام آلمان به آن توجه مي‌شود. دولت مسئوليت‌هاي خود را به سازمانهاي ذيربط تفويض مي‌كند و اين سازمانها از استقلال كامل برخوردار هستند در حاليكه قوانين خود را از دولت دريافت مي‌كنند.
- دولت در سطح بخش‌ها (Lander) : از جمله وظايف آن :
تأييد قوانين تنظيم شده، نظارت بر كار انجمن پزشكان و صندوق و انجمن صندوق‌ها، مديريت و برنامه‌ريزي بيمارستانها در سطح بخش‌ها، تنظيم قوانين مربوط به استانداردسازي آموزش پزشكي و نحوه آموزش دانشجويان گروه پزشكي.
- دولت محلي : از جمله وظايف آن :
نظارت بر نحوه مراقبتهاي بهداشتي و درماني، مديريت بيمارستانهاي محلي، سرمايه‌گذاري در بيمارستانهاي محلي.
- كميته مشورتي براي اقدامات توافقي : يكي از مهمترين سطوح تصميم‌گيري در سطح كشور است كه 60 نفر عضو دارد. رياست اين كميته بعهده وزير بهداشت است. نمايندگان اين كميته از موسسات ارائه خدمات، صندوق‌هاي بيمه، عاملان بيمه‌هاي خصوصي و عمومي، اتحاديه‌هاي كارگران و اعضاي دولت تشكيل شده است. هدف اوليه اين كميته ارائه پيشنهادات مناسب به دولت براي توسعه كارآيي نظام و همچنين راهنمائي صندوق‌هاي بيمه و ارائه دهندگان خدمات در رابطه با صدور بازپرداخت و نحوه قراردادها مي‌باشد.
- انجمن ملي پزشكان صندوق : اين انجمن از بدنه‌هاي اصلي تصميم‌گيري در امور بهداشتي و درماني است. اين انجمن كه انجمن‌هاي پزشكان صندوق(KV) را زير نظر دارد با دولت و ساير كميته‌ها به مذاكره مي‌نشيند و در تصميم‌گيري نهائي نقش جهاني دارد.
- انجمن ملي صندوق‌هاي بيمه بيماري(BDO) : اين انجمن نيز كه در حقيقت نماينده صندوق‌هاي بيمه چه از نوع محلي و چه از نوع جايگزين مي‌باشد در جلسات تبادل نظر شركت مي‌كند و نظرات خود را ارائه مي‌دهند.
- ساير كميته‌ها و انجمن‌ها از قبيل : انجمن پزشكان صندوق(KV)، انجمن دندانپزشكان(KZV)، انجمن بيمارستانها(LKG) صندوق‌هاي محلي(LDO) و … .
برای اقامت و تابعیت در آلمان روش های متفاوتی وجود دارد شرکت آتیه آفرینان به شما توصیه می کند برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله ” اقامت در آلمان ” را مطالعه فرمایید .
بهداشت و درمان آلمان – نظام بيمه‌اي در كشور آلمان
در زمینه نظام بیمه ای در کشور آلمان می توان گفت هر شهروند آلماني موظف به داشتن نوعي بيمه است و در حدود 90% مردم آلمان تحت پوشش صندوق‌هاي بيمه هستند. صندوق هاي بيمه در حقيقت بخشي از بيمه‌هاي اجتماعي هستند. كارگراني كه درآمد آنها از حد معيني پائين تر است حق انتخاب ندارند و موظف به عضويت در يكي از صندوق هاي بيمه هستند ولي كارگران با درآمد بالاتر از سقف معين و خويش فرمايان مي توانند يكي از دو نوع بيمه صندوق يا خصوصي را به ميل خود انتخاب كنند.
صندوق هاي بيمه در كشور آلمان بصورت غير متمركز در سطح كشور پراكنده شده‌اند. بيش از 1100 صندوق بصورت مستقل در كشور وجود دارد. صندوق ها در زمينه‌هاي نوع امتيازات، تعيين شاخص درآمد، حق بيمه، سن پذيرش مراجعه كننده و سايت‌هاي پذيرش متفاوت عمل مي‌كنند. البته در مورد هر يك از موارد ذكر شده حدود و مقررات مشخصي از سوي دولت مركز تعيين شده است.
حق بيمه درصد مشخصي از حقوق و دستمزد ناخالص است (در سال 1990، 8/12% كل درآمد).
كل مبلغ حق بيمه بطور يكسان بين كارگر و كارفرما تقسيم مي‌شود و همچنين افراد غيرشاغل نظير بازنشستگان، كشاورزان، از كارافتادگان و دانش‌آموزان نيز تحت پوشش بيمه قرار گرفته‌اند.
صندوق‌هاي بيمه بطور كلي به دو دسته محلي(Rvo) و جايگزيني تقسيم مي‌شوند. صندوق‌هاي محلي كه در حدود 60% جمعيت را تحت پوشش دارند عموماً افراد را با توجه به منطقه جغرافيايي خود بيمه مي‌كنند. عموم اين افراد كارگران فني شركت‌ها و كارخانه‌ها و يا كارگران يقه آبي (Blue Collar-Worker) هستند ، در ضمن كارگران فني خود مي‌توانند بين محلي و جايگزيني يكي را انتخاب كنند. صندوق‌هاي بيمه جايگزين اعضا خود را براساس شغل آنها پوشش مي‌دهند كه عموماً اين افراد كارمندان اداري و يا يقه سپيدان (White Collar-Worker) هستند. 28% جمعيت تحت پوشش اين نوع بيمه هستند. در حال حاضر رقابت عمده بين صندوق ها و همچنين بيمه‌هاي خصوصي جهت جذب افراد داوطلب با خطر كمتر وجود دارد. هر پزشك واجد شرايطي كه بخواهد همكاري خود را با يكي از صندوق‌ها آغاز كند بايد جزو انجمن پزشكان صندوق (KV) باشد. اين انجمن‌ها نقش مهمي در بازپرداخت هزينه‌هاي جراحي دارند. هزينه‌هاي سرمايه‌اي عموماً توسط دولت تأمين مي‌شود.
سه نوع بيمارستان اصلي دركشور آلمان وجود دارد :
1 – بيمارستانهاي عمومي كه در كنترل دولت هستند (51 درصد كل بيمارستانها).
2 – بيمارستانهاي غيرانتفاعي محلي كه تحت كنترل دولت‌هاي محلي هستند (35 %).
3 – بيمارستانهاي خصوصي كه سرمايه آن عموماً توسط پزشكان تأمين مي‌شود (14%).
كاركنان بيمارستانهاي نوع اول و دوم بطور تمام وقت در اختيار بيمارستان هستند و هزينه‌هاي مراقبت بيماران نيز توسط صندوق هاي بيمه تأمين مي‌شود . پزشكان نيز در دو نوع بيمارستان ذكر شده حقوق بگير هستند كه البته در اين مقوله رؤساي بخش‌ها از اين قاعده مستثني هستند و مي‌توانند از بيماران خصوصي خود حق الزحمه دريافت كنند و در حقيقت تنها گروه پزشكان هستند كه قادرند در هر دو بخش خصوصي و دولتي فعاليت كنند.
بيمارستانهاي آلمان از دو نوع بودجه استفاده مي‌كنند : بودجه جاري(عملياتي) و بودجه عمراني.
بودجه جاري در اكثر موارد توسط صندوق‌هاي بيمه و در مواردي توسط بيمه‌هاي خصوصي تأمين مي‌شود. بودجه عمراني نيز با كمك و يا توسط كمك‌هاي انسان‌دوستانه پرداخت مي‌شود (حتي در بيمارستانهاي خصوصي).
گزيده‌اي از رفرم سال 1988 آلمان :
در فواصل سالهاي 1970 تا 1980 فعاليتهاي عمده‌اي جهت كنترل هزينه‌ها انجام شد. بعلت اثرات كوتاه مدت طرح‌هاي كنترل هزينه، هميشه نياز به اقدامات جديدي در اين رابطه بوده است. رفرم سال 1988 با هدف اصلي افزايش آگاهي هر دو طرف عرضه و تقاضا از هزينه‌هاي تحميلي به بودجه كشور انجام شد. از جمله اقدامات انجام شده در اين رابطه تغيير در دريافتي‌هاي پزشكان و تغيير در سهم پرداختي بيمار، مزاياي جزئي در افزايش تعداد و نوع بيمه‌ها از جمله بيمه بازنشستگان بود.
رفرم سال 1993 : از سال 1991 بار ديگر هزينه‌ها شروع به افزايش كرد و اثرات رفرم قبلي محو شد كه از آن پس نياز به رفرم ديگري جهت تحت كنترل درآوردن وضعيت موجود حس شد. عمده اقداماتي كه در رفرم سال 1993 پيش‌بيني شده بود زودتر از 5 يا 6 سال نتايج عملي خود را بروز نمي‌داد. برخي از اصول عمده رفرم به شرح زير مي‌باشد :
- سقف هزينه شخصي براي خدمات پزشكي در مطب و بيمارستانها، داروخانه‌ها پرسنلي و مديريتي در نظر گرفته شد كه البته سقف مذكور بيشتر جنبه موقتي دارد.
- در برخي خدمات خاص (مثل خدمات داروئي) براي اولين بار سهم پرداختي بيمار در نظر گرفته شد، همچنين اين سهم در ساير خدمات (بستري، جراحي) افزايش پيدا كرد.
- نحوه پرداخت به پزشكان نيز دچار تغييراتي شد. سيستم كارانه جاي خود را به سيستم پرداخت گروهي براي پزشكان و سيستم آينده‌نگر در بيمارستان داد.
- در مزاياي پرداختي صندوق‌ها نيز تغييرات مختصري پديد آمد. برخي موارد حذف و برخي ديگر اضافه شد.
- سيستم مالي بيمارستانها نيز دستخوش تغيير شد و از سيستم هزينه‌اي گذشته‌نگر به نوع آينده‌نگر تغيير يافت.
در مقاله ” تحصیل در آلمان ” به طور مفصل درباره شرایط تحصیل در آلمان اطلاعات کسب کنید .
مسائل برگزيننده نظام بهداشت و درمان آلمان را مي‌توان در موارد زير خلاصه كرد :
- آلمان مانند بيشتر كشورهاي اروپائي به اجراي سيستم مديريت كلان در سيستم بهداشت و درمان خود تمايل دارد. اين سيستم مديريت، توانائي كنترل هزينه‌هاي جزئي را ندارد ولي در مقابل كل عملكرد و هزينه‌هاي سرمايه‌اي مربوط به بخش بهداشت و درمان را بطور مستقيم كنترل مي‌كند.
- آلماني‌ها معمولاً بدون توجه به تغيير شكل احتمالي خود، در طي دوران زندگي خود در عضويت يك صندوق بيمه باقي مي‌مانند كه شايد مهمترين علت آن پرداخت حق بيمه بالاتر در صورت تغيير سازمان بيمه‌گر باشد.
- مسائل مالي در كشور آلمان انعطاف‌پذير هستند و مي‌توان با توجه به حجم فعاليت‌ها به نحو مؤثري آنها را تغيير داد.
- در آلمان به شركت هاي مختلف خصوصي بيمه اجازه داده مي‌شود تا درآمد بيشتري نسبت به صندوق‌هاي بيمه داشته باشند. گرچه اين مسئله مي‌تواند تا حدودي تبعيض قلمداد شود ولي موجب دوام بيمارستانهاي خصوصي و ساير مؤسسات غيرانتفاعي شده است.
- در آلمان به نوعي يك سيستم درماني دو طبقه وجود دارد كه حدود 10% جمعيت از منافع بيشتري برخوردار مي‌شوند. بعضي افراد ترجيح مي‌دهند كه با وجود بيمه‌هاي صندوق‌ها از خدمات خصوصي بيمارستانها و يا پزشكان خصوصي استفاده كنند.
- اگر عقايد عمومي در تعيين مدل بهداشتي و درماني دخالت داشته باشد، آلمان نسبت به ساير كشورهاي اروپائي و آمريكائي رتبه بالاتري را بدست مي‌آورد. در آلمان فقط 14% مردم با تغيير كلي در نظام موافق هستند كه اين ميزان در آمريكا 30% است.
- همانند اكثر كشورهاي اروپائي آنچه امروز در آلمان بيشتر تحت بررسي قرار مي‌گيرد وضعيت شاخص‌هاي بهداشتي و بيمارستاني نيست، بلكه امروزه كنترل شاخص هاي مالي در درجه اول اهميت قرار دارد.
- البته يكي از مشكلات موجود فعلي تفاوت فاحش دريافتي پزشكان از بيماران خصوصي و بيماران صندوق هاي بيمه مي‌باشد. مورد اخير در طي زمان منجر به نوعي تبعيض در ارائه خدمات پزشكي از سوي اطبا شده است و كيفيت ارائه خدمات نيز از اين موضوع متأثر گرديده است.
گروه آتیه آفرینان ایرانیان – مجری و ارائه دهنده بهترین خدمات و مشاوره های تحصیل و اقامت در اروپا
